بازی Persona 5 یکی از غنیترین دنیاها در ژانر نقشآفرینی ژاپنی را دارد و بازیکن میتواند به راحتی در آن غرق شود. شخصیتهای جالب بازی و ماجراهای جذابی که با آنها همراه و روبرو میشوید، تجربهای به یاد ماندنی برای شما به ارمغان میآورند. بعد از گذشت سالها از انتشار نسخهی پنجم Persona حالا کمپانی ATLUS نسخهی جانبی Persona 5 Tactica را روانهی بازار کرده است. با گیمپالت همراه باشید تا با هم این نسخه بازی را زیر تیغ نقد و بررسی ببریم و ببینیم که این بازی میتواند عطش و نیاز طرفداران به یک پرسونای جدید را حداقل برای مدتی برطرف کند یا خیر؟
بدون شک Persona 5 یکی از مهمترین عنوانهای نقشآفرینی ژاپنی مدرن است. بازیکن در قالب دانشآموز انتقالی وارد دبیرستانی در توکیو میشود و از همان روزهای ابتدایی سال تحصیلی، خودش را درگیر ماجرایی پیچیده پیدا میکند. دنیای بازیهای فرنچایز محبوب Persona با توجه به ویژگی خاصی که دارند بسیار جذاب هستند. دنیایی که هر شخص یک پرسونا (به معنای روانکاوی آن) دارد. در نسخهی پنجم جوکر شخصیت اصلی ماجرا است. او با کمک دوستان خود، گروهی تشکیل میدهد تحت عنوان Phantom Thieves و با هم وارد ضمیر ناخودآگاهی افراد میشوند و با دزدیدن قلبشان، آنها را از بند تاریکی که بدان دچار هستند، رها میکنند.
در وهلهی نخست شاید محتوای مدنظر بازی سادهانگارانه تلقی شود، اما زمانی که با روایت این بازی مواجه شوید و دست اول آن را تجربه کنید، مطمئن باشید که داستان این دنیا دندانهایش را در پوست و گوشت شما فرو خواهد کرد. نمادگرایی که به وضوح میتوان در Persona 5 دید، سهلانگارانه نقل نمیشود و در پی هدفی برای مخاطب به نمایش در میآیند.
شخصیتپردازی نیز یکی دیگر از ویژگیهای اصلح پرسونا است؛ ریوجی که از همان ابتدای بازی با شما همراه میشود، تاکاماکی، ریوسکه و بسیاری شخصیتهای جذاب و عمیق دیگر. مکانیکها و ویژگیهای (Features) متنوع و جذاب بازی را نیز میتوان به عنوان یکی دیگر از خصوصیات جذاب پرسونا تعریف کرد. تعدد این ویژگیها چنان است که بازیکن بعد از گذشت ساعتها در بازی، همچنان با ویژگیهای جدید آشنا میشود.
نکاتی که پیشتر به آنها اشاره کردم، جز مواردی هستند که هویت دنیای پرسونا را میسازند و مخاطب به دنبال آنها است. با این توضیح سعی میکنیم جدا از بررسی ژانر استراتژی در عنوان Persona 5 Tactica عناصر اصلی دنیای پرسونا را نیز در این بازی با معیارهایی که طرح شد، زیر ذرهبین ببریم.
دورههمی دوستان
داستان بازی Persona 5 Tactica بین ترمهای ۲ و ۳ جوکر و دوستانش آغاز میشود. همگی در کافه لابلانک گرم صحبت و تعریف رویدادهای بازی Persona 5 هستند. نکتهای که در این نقطه میتوان به آن اشاره کرد، برخورد مخاطب تازهوارد با هجمهی اطلاعات ناآشنای ابتدای بازی است. جوکر، مورگانا، ریوجی، تاکاماکی جذاب؛ یاسوکه، ماکوتو، فوتابا و هارو همگی ابتدای بازی Persona 5 Tactica، در حالی که ماجراهای ترم پیش مدرسه را برای یکدیگر تعریف میکنند برای مخاطب به نمایش گذاشته میشوند.
ماجراهای ترم پیش میشود همان اتفاقات و داستان بازی اصلی Persona 5 که در طول ساعتها تجربهی بازی به مخاطب منتقل میشود. بدون شک اگر با این موارد آشنایی نداشته باشید، ماجرا برای شما گنگ میشود. لازم به ذکر است که هدف سازنده مخاطب قرار دادن، طرفداران بیشمار فرنچایز پرسونا است و این نسخهی فرعی نیز برای آنها ساخته شده است، اما اگر با دنیای پرسونا آشنایی ندارید از این عنوان بگذرید بهتر است.
بعد از معرفی شخصیتهایی که در داستان این نسخه نقش دارند، طی رویدادی همگی به دنیایی غریبه وارد میشوند. دنیایی با ظاهر فرانسه در دورهی انقلاب ۱۹۷۸ که یک عروس به آن حکومت میکند و اعضای Phantom Thieves خود را در گیر و دار انقلابی برای سرنگونی عروس ماجرا، پیدا میکنند. همانطور که پیشتر بدان اشاره شد، شخصیتهای جذاب و پردازش عمیق آنها از ویژگیهای بازیهای پرسونا است.
ارینا، دختری است انقلابی و پر شور که رهبری نیروهایش را بر عهده دارد. هویت انقلابی ارینا و ماجرای بازی Persona 5 Tactica با هویت کلی و اصلی فرنچایز همخوانی خوبی دارد. ارینا به خوبی معرفی میشود و بازیکن میتواند به راحتی با او ارتباط برقرار کند. مکانیکها و ویژگیهای گیمپلی او در راستای شخصیتش است و به روند داستانی بازی کمک میکنند. اما به صرف کلمه انقلابی بودن کجا و در عمل انقلابی بودن کجا.
مبارزهی انقلابی از توکیو تا پاریس
نسخهی فرعی Persona 5 Tactica در ژانر نقشآفرینی استراتژی است و مبارزات آن در گسترهی شطرنجی محیطهای مختلف بازی رقم میخورد. تعریفی که تیم سازنده از این ژانر ارائه میدهد سریع و جذاب است. مبارزات نوبتی هر مرحله حدود ۱۰ دقیقه به طول میانجامد و بازیکن در هر مرحله کنترل ۳ شخصیت را بر عهده میگیرد. بر خلاف نسخهی اصلی پرسونا در این بازی همهی شخصیتها میتوانند، پرسونای فرعی نیز انتخاب کنند و از جادوهای مختلف آنها استفاده کنند.
این موضوع که پیشتر محدود به جوکر بود، به مبارزات بازی جذابیت و عمق لازم برای چیدن استراتژیهای نسبتا متنوع، بخشیده است. عنصرهای هر جادو نیز به واسطهی نقشهی شطرنجی مبارزات، هرکدام ویژگی خاصی دارند که بر حرکت و موقعیت دشمنها اثر میگذارند. باد دشمن را پرت میکند و هیپنوتیزم آنها را به سمت شما میآورد. البته همین موضوع باعث شده تا بعضی جادوها و شخصیتها نسبت به بقیه بسیار ضعیفتر شوند. تاکاماکی پرسونای آتش دارد و جادوهای آتش در بازی اثری بر حرکت و موقعیت دشمنها نمیگذارد. همین امر در کنار منابع ضعیف تاکاماکی، او را جز شخصیتهایی قرار داد که در طول بازی بیشتر روی نیمکت میماندند.
مکانیکهای دیگری نیز در بازی وجود دارد که ویژگی خاص جادوها را کاربردیتر میکنند. زمانی که ۳ شخصیت بازیکن طوری جاگذاری شوند که دشمنان در مرکز مثلث قرار بگیرد، میتوان از حملهی خاص و قدرتمند تیمی استفاده کرد. برای بهرهی بیشتر از این مکانیک میتوانید از جادوها استفاده کنید تا دشمنان بیشتری را در مرکز بیاندازید و با یک حملهی تیمی موثر آنها را به راحتی شکست دهید. این مورد باعث شده تا سیستم مبارزهی بازی، جذابیت و عمق بیشتری پیدا کند.
سکوبازی در نسخهی اصلی پرسونا وجود داشت. زمانی که قصد داشتید مخفیانه وارد قصر ناخودآگاهی شخصی شوید، باید از سکوهای مختلف محیط استفاده میکردید. تلاش شده تا این موضوع در Persona 5 Tactica نیز وجود داشته باشد. در محیط بعضی از مرحلهها اختلاف سطحهایی وجود دارد که بازیکن برای چینش استراتژی خود میتواند از آنها استفاده کند.
بدون شک منفعتی در استفاده از سکوهای بلند وجود دارد، اما جدا از فایدههای اولیه، مکانیک دیگری نیز برای عمیقتر شدن سیستم مبارزه در این بازی طراحی شده است. Follow up Attack یا حملات پیوسته زمانی است که بالای یکی از سکوها با حملهای دشمن را پایین بیاندازید و نفر دیگر تیم را در نقطهای مناسب روی سطح زمین قرار دهید تا او زمانی که دشمن معلق است، با تفنگ حملهی اضافهی دیگری انجام دهد. اکشن و هیجانی که در طراحی سیستم مبارزهی بازی هدف سازنده بوده است، با توجه به این مکانیکها به خوبی حس میشود.
هدف بیشتر مراحل بازی از بین بردن همهی دشمنان روی نقشه است، اما معدود مراحلی وجود دارند که نیازمندیهای خاصی را طلب میکنند. این مرحلهها با توجه به چالشی که در اختیار میگذارند، جذابیت بیشتری نسبت به مراحل عادی دارند، اما متاسفانه تعداد آنها کم است. در نسخهی اصلی بازی پرسونا یکی از ستونهای اصلی بازی، چالشهایی بود که هر مبارزه خصوصا باسفایتها در اختیار میگذاشتند، اما این موضوع در مورد Persona 5 Tactica صادق نیست.
مدیریت منابع یکی از اصولهای بازیهای نقشآفرینی است، اما در این بازی چنان اهمیت ندارد و به همین دلیل کلیت مبارزات بازی آسانتر هستند. مراحل نسخهی اصلی پرسونا را در نظر بگیرید؛ میبایست در مصرف مانا و استفاده از جادوها دقیق بود، چرا که با هدر دادن منابع، شکست دادن دشمنهای بعدی سختتر میشد. باسفایتهای نسخهی اصلی نیز دقت و فکر بازیکن را برای انجام هر حمله میطلبید و بازیکن بعد از چندین بار تلاش و یادگیری حرکات و توانایی باس، سرانجام میتوانست آن را شکست دهد.
این موارد، به شدت و دقتی که از آن حرف زدم، در این نسخهی فرعی وجود ندارد. بعد از هر مبارزه منابع شما پر میشوند و شکست دادن دشمنها و حتی باسها در این بازی، بسیار آسانتر هستند. لازم به ذکر است که نبود عمق لازم در بعضی اصول نقشآفرینی و بازیهای استراتژی در Persona 5 Tactica در حالی است که سعی شده مکانیکها و سیستم کلی مبارزه جذاب و درگیر کننده باشد.
ژاندارمهای احمق سرکوبگر
اگر توجهمان را معطوف هر مرحله کنیم، چند مورد کیفیت بازی را خدشهدار میکنند. لولدیزاین هر مرحله یا بهتر طرح کنم، نقشههای مبارزه، نه میخواهد به پیچیدگی سردمداران ژانر باشد و نه قصد دارد قوهی تفکر بازیکن را چنان به چالش بکشد. چیدمان نقشه در ژانر بازیهای استراتژی تکنیکال، به گونهای است که چندین روش برای حل مسئله وجود داشته باشد و هر بازیکن میتواند به سبک خود، مراحل را حل کند.
اما جدا از بعضی مراحل با نقشههای یکسان که صرفا جای دشمن و شخصیتهای بازیکن عوض شده است، لولدیزاین، یک یا دو شیوهی مشخص برای پیشبرد مبارزه، پیشروی بازیکن میگذارد. به بیان دیگر دو روش، مشخصا، بهترین و کارآمدترین راه برای فائق آمدن بر صفوف دشمنان است. اما همچنان در نظر داشته باشید هویت بازی Persona 5 Tactica همین موضوع است. مشخص است که سازنده سعی دارد عنوانی در دسترس و سادهتر از ژانر مورد بحث در اختیار مخاطب بگذارد.
انقلابی که نیروی سرکوبگر آن، احمق باشد، انقلاب نیست. هوش مصنوعی بازی به گونهای است که اگر مرحله را بار دیگر بازی کنید، حرکات و تصمیمات دشمن تغییر نمیکند و در بعضی موارد، خصوصا زمانی که در نقشه اختلاف سطح وجود داشته باشد، حرکات دشمنان، دچار اختلال میشوند.
به عنوان مثال اگر یکی از نیروهای شما، بالا و دیگری پایین باشد، ممکن است دشمنان، برای رسیدن به شخصیتهای بازیکن، میان مسیر رسیدن به شخصیت اول و دوم، گیر کنند. یک دور به سمت بالا بروند و دور بعدی به سمت پایین و در این چرخه گیر کنند. این مورد چنان آزاردهنده نیست، خصوصا زمانی که مخاطب این بازی را کهنهکار ژانر نمیدانم.
انقلابیون خوشلباس و خوشسخن
زمانی که بازی Persona 5 Tactica معرفی شد، از سبک هنری آن چندان راضی نبودم. در طول تجربهی بازی و با گذر زمان، انیمیشنهای مخصوص به این سبک طراحی مدلها به دلم نشست. این موضوع در مورد شخصیت جدید بازی ارینا نیز صادق است که حس و حال جذاب و بامزهی انقلابی او محتوای مدنظر را منتقل میکند.
شاید تنها ضعف بزرگ این عنوان، بخشهای مکالمه و میانپردههای بین مراحل بازی باشد. داستان و ارتباط بین افراد در نسخههای اصلی پرسونا، همانطور که باید، بسیار پررنگ است. اما در نسخهی فرعی که در ژانر خاص دیگری است، نمیتوان همان رویکرد نسخههای اصلی را پیش گرفت.
زمانی که قصد تجربهی عنوانی استراتژی دارم، هدفم، نقشههای شطرنجی و مبارزات است و نه اینکه بعد از اتمام مرحلهی ۱۰ دقیقهای ۱۵ دقیقه میانپردهی انیمیشن نشده ببینم و به مکالمات گوش دهم. نویسندگی بازی به طور کلی بد نیست، اما صرفا فضای خالی را پر میکند. تا بخشهای انتهایی بازی، چنان لیستی از مراحل در اختیار بازیکن نیست تا پشت سر هم بازی کند و از چیدن استراتژی جدید برای هرکدام، لذت ببرد. در عین حال میتوان متوجه بود که این نسخهی فرعی، تنها محتوای جدید، از دنیای پرسونا است و برای طرفداران فرنچایز، همراهی با شخصیتهای دوست داشتنی داستان، به تنهایی هدف بازی کردن است.
نقد و بررسی
Persona 5 Tactica
بازی Persona 5 Tactica ژانر استراتژی را به جلو نمیبرد، حتی جز عنوانهای برتر این ژانر نیست و نمیخواهد هم که باشد. اما همچنان برای طرفداران پرسونا با طرح داستانی جذاب و سیستم مبارزهای سرعتی و درگیر کننده، میتواند خواستنی باشد.
مثبت
- برداشتی جالب از مبارزهی استراتژی
- موسیقی جدید و با کیفیت موسیقی نسخهی اصلی
- طراحی شخصیتهای جدید و جذاب
منفی
- فاصلهی طولانی بین مراحل
- هوشمصنوعی دشمنان
- طراحی سادهی مراحل